Uitgeput van het nietsdoen: bore-out herkennen en doorbreken

Je hebt een job, fijne collega’s en een inkomen waar je goed van kan leven. Alles lijkt op papier in orde maar toch voel je je leeg. Uitgeput. Ongemotiveerd. Onrustig. Afwezig. Misschien zelfs een beetje depressief. Het is geen burnout want je voelt je niet overwerkt. Je voelt je eerder onderprikkeld.

Wanneer dit jou herkenbaar in de oren klinkt, kan het zijn dat je niet opgebrand bent maar langzaam aan het uitdoven bent. Zo’n bore-out is weliswaar een minder bekende vorm van werkgerelateerde stress maar de mentale uitputting die erbij hoort, is wel degelijk ingrijpend en heeft een grote negatieve impact op je levenskwaliteit. In onderstaande blogpost vertel ik je daarom graag wat meer over bore-out, hoe je het kan herkennen en hoe je dit kan doorbreken.

Wat is een bore-out?

Eerst en vooral: als je je in de bovenstaande omschrijving herkent, ben je niet lui en ook niet ondankbaar. Wat je ervaart, is evenmin aanstellerij. Het heeft een naam: bore-out. En dat is geen luxeprobleem of modewoord. Het is een reële vorm van mentale uitputting en het is belangrijk om dit tijdig te herkennen en te erkennen.

Een bore-out wordt vaak verward met een burn-out en dat is ook niet zo onlogisch. Beide lijken op bepaalde punten namelijk verrassend veel op elkaar: je bent moe en hebt nergens meer energie voor, je bent prikkelbaar, je hebt moeite om op te starten en je voelt je emotioneel afgevlakt.

Maar waar burn-out het gevolg is van te veel stress en langdurige overbelasting, ontstaat bore-out juist door chronische onderbelasting. Dat betekent niet alleen “te weinig werk” maar vooral werk dat je mentaal of emotioneel niet voedt. Je hebt bijvoorbeeld geen uitdaging meer, je vindt het werk niet zinvol, het werk is saai of sluit niet goed aan bij jouw vaardigheden of je ziet jezelf dit niet doen voor een langere tijd. Dit gebrek aan uitdaging, betekenis en/of afwisseling kan er dan voor zorgen dat je langzaam je motivatie verliest en uiteindelijk zelfs jezelf.

Waarom een bore-out vaak onzichtbaar blijft

Voor velen van ons is druk bezig zijn de norm geworden. Carrière, relaties, kinderen, sociale verplichtingen, hobby’s, sporten: we houden alle ballen in de lucht. Als je dan niet overwerkt bent maar je toch slecht voelt, klopt het verhaal niet meer. Dus zeg je tegen jezelf dingen zoals “ik moet gewoon dankbaar zijn dat ik werk heb” of “het zal wel aan mij liggen dat ik me zo voel” en blijf je vervolgens vriendelijk lachen tegen collega’s en je taken afwerken terwijl je ondertussen je energie voelt wegsijpelen.

Wie loopt risico op een bore-out?

Sommige mensen hebben meer kans om een bore-out te ontwikkelen dan anderen.

Als je niet zo assertief bent en het moeilijk vindt om zelf initiatief te nemen, zal je bijvoorbeeld sneller doen wat je gevraagd wordt (ook als dat werk niet helemaal bij je past) waardoor je vatbaarder bent voor een bore-out. Ook wie een laag zelfbeeld heeft of met faalangst kampt, vindt het vaak moeilijk om initiatief te nemen en zal dus sneller in zijn of haar situatie berusten wat het risico op een bore-out verhoogt.

Daarnaast hebben ook hoogbegaafde personen een hogere kans om in een bore-out terecht te komen omdat ze vaak onvoldoende gestimuleerd worden in hun werk.

Hoe herken je bore-out bij jezelf?

Enkele veelvoorkomende klachten en symptomen die op een bore-out kunnen wijzen, zijn:

• Je voelt je futloos en moe (zelfs na een rustige werkdag)

• Concentratieproblemen en/of verveling

• Je bent ontevreden of gefrustreerd over je werk

• Je werk boeit je niet meer

• Je stelt eenvoudige taken uit of verliest tijd met scrollen of dagdromen

• Je ervaart geen enkele uitdaging of groei in je werk

• Je haalt almaar minder voldoening uit je job waardoor je je steeds slechter in je vel gaat voelen

• Je voelt je vervreemd van je werk en soms ook van jezelf

• Je kampt met lichamelijke klachten zoals hoofdpijn, spijsverteringsproblemen, spanningen of slaapproblemen zonder dat daar een duidelijke oorzaak voor is

• Omdat je niet uitgedaagd wordt en je je talenten niet kan inzetten, kan het ook zijn dat je aan jezelf gaat twijfelen. Je vraagt je af wat je nog wel en niet kan en dat tast je zelfvertrouwen aan.

• Depressieve gevoelens

• Je vraagt je steeds vaker af of dit het nu is

Wat kan je doen bij een bore-out?

Als je jezelf herkent in de klachten die hierboven genoemd zijn, is het goed om actie te ondernemen. Weet echter dat de oplossing voor een bore-out niet “harder werken” is maar wel eerlijker voelen. Jezelf toestaan te erkennen dat er iets niet klopt. Dat jij meer nodig hebt: niet in kwantiteit maar in kwaliteit.

Dingen die je zelf kan doen:

• Erken je gevoel zonder hier een oordeel over te vellen: het is okee om je verveeld, leeg of onderprikkeld te voelen

• Spreek je gevoelens uit: praat erover met een collega, loopbaancoach of therapeut. Vertel wat je ervaart.

• Zoek kleine uitdagingen: misschien is het een nieuw project, een cursus of ruimte om creatief te zijn.

• Onderzoek je waarden: wat vind jij echt belangrijk in je werk en leven? Wat zijn jouw waarden? Hoe kan je die uitdragen? Wat wil je uiteindelijk bereiken met jouw werk? Hoeveel tijd heb je om te werken en hoeveel denk je aan te kunnen?

• Beweeg: of het nu wandelen, sporten, dansen of nog iets anders is… alles wat je lichaam letterlijk in beweging brengt, helpt je om je energie aan te wakkeren.

• Zet zelfzorg op de eerste plaats: zorg goed voor jezelf, zowel fysiek als mentaal. Probeer voldoende te slapen en eet zoveel mogelijk gezonde voeding maar neem ook ruim de tijd voor ontspanning.

Het kan ook helpen om deze zaken met jouw leidinggevende te bespreken. Hij of zij zal er immers ook baat bij hebben dat jij je weer beter gaat voelen. Kijk bijvoorbeeld samen met je leidinggevende naar manieren waarop je je werk interessanter kan maken of zoek naar andere of meer uitdagende taken die beter bij je passen. Kom je er toch achter dat je huidige job niet goed bij je past? Misschien is het dan tijd om op zoek te gaan naar werk dat wel aansluit bij jouw behoeften.

Weet wel dat het in de praktijk niet altijd even evident is om deze tips toe te passen. Een ommekeer is vaak een werk van lange adem. Je huisarts of een psycholoog kan je in dat geval wel helpen om je bij te staan in deze periode. Deze kan je bijvoorbeeld helpen bij het beantwoorden van vragen zoals “wat zou je willen bereiken met je werk?” of “op welke manier heb je in het verleden succesvol veranderingen aangebracht?”. Hij of zij kan je ook helpen bij het formuleren van je dromen en doelen en het maken van een stappenplan om deze doelen te bereiken zodat je je kan richten op wat je wil bereiken in plaats van je te richten op wat er mis is.  

©jessicahermans2025