Your work is going to fill a large part of your life, and the only way to be truly satisfied is to do what you believe is great work. And the only way to do great work is to love what you do. If you haven’t found it yet, keep looking. Don’t settle. As with all matters of the heart, you’ll know when you find it. And, like any great relationship, it just gets better and better as the years roll on. So keep looking until you find it. Don’t settle.
(Steve Jobs)
Wat je vandaag vleugels geeft, kan je morgen als een last ervaren
Net als jobs evolueren ook mensen doorheen hun leven. Je ontwikkelt bijvoorbeeld nieuwe passies en vaardigheden waardoor je als mens groeit maar als werknemer soms de aansluiting met je job verliest.
Misschien voel jij je ook vervreemd van je job en heb je het gevoel dat jouw takenpakket, functie en rol niet meer past bij wie je nu bent. Dat hoeft echter niet noodzakelijk te betekenen dat je je bedrijf, baas en collega’s meteen moet inruilen voor een nieuwe job. Door gebruik te maken van job crafting kan je je bestaande job namelijk als het ware renoveren en aanpassen aan je huidige behoeftes.
Sleutelen aan je werk
Als je nog nooit gehoord hebt van job crafting: geen paniek, je bent zeker niet de enige. Job crafting is namelijk een nog vrij recent concept dat in 2001 het daglicht zag in een wetenschappelijke publicatie van de Amerikaanse professoren Amy Wrzesniewski en Jane Dutton. Er bestaat geen letterlijke Nederlandse vertaling van deze term maar je kan het nog het best omschrijven als sleutelen aan je werk. Je gaat met andere woorden kleine aanpassingen aan je werk aanbrengen zodat het beter aansluit op je persoonlijke behoeftes, je sterke kanten en je capaciteiten.
Dat klinkt misschien niet zo revolutionair maar het is het wel. Vandaag de dag is het namelijk nog vaak zo dat de werkgever een job ontwerpt en dat je als werknemer nauwelijks inspraak hebt in dit proces. Het is je werkgever die bepaalt welke taken je moet uitvoeren, hoe je die taken moet uitvoeren, hoeveel taken je precies moet uitvoeren en in welke volgorde. Job crafting draait dat hele proces echter om: jij gaat nu zelf je functie en taken vormgeven (of herdefiniëren) zodat je werk beter bij je past en je er meer voldoening uit kan halen.
Van theorie naar praktijk
Job crafting betekent niet dat je van nu af aan alleen nog maar gaat doen wat je leuk vindt. Het betekent wel dat je gaat kijken naar de verhouding tussen de taken die je energie geven en de taken die je juist energie kosten en dat je die balans probeert te verbeteren. En dat kan je op vier manieren doen.
De eerste manier om aan job crafting te doen is het zogenaamde taak craften waarbij je kleine aanpassingen aan je takenpakket gaat doen. Het kan dan bijvoorbeeld gaan om een uitbreiding of inperking van het aantal taken dat je doet maar je kan evengoed beslissen om de soort, de grootte en/of de aard van je taken een beetje te veranderen. Zoals een IT’er die naast zijn gewone taken ook nieuwe collega’s gaat begeleiden. Of een administratief bediende die in haar vrije tijd een blog bijhoudt en haar schrijftalent ook gebruikt om op regelmatige basis tekstjes voor de nieuwsbrief of bedrijfswebsite te schrijven.
De tweede manier waarop je aan job crafting kan doen is het relationeel craften. Zoals de naam het al doet vermoeden, ga je hier je relaties met anderen aanpassen. Met "relaties" bedoel ik hier de relatie en interactie met mensen waar je regelmatig mee spreekt of mee samenwerkt. Zoals een verpleegster die expliciet de samenwerking met een bepaalde collega opzoekt of iemand die er juist voor kiest om de samenwerking met een bepaalde collega tot het minimum te beperken omdat hun karakters voortdurend met elkaar botsen.
De derde manier om aan job crafting te doen is het contextueel craften. Hier ga je je werkplek, werkomgeving of werktijd aanpassen. Als je regelmatig rapporten of adviezen moet opstellen, kan je er bijvoorbeeld voor kiezen om een dag per week thuis te werken zodat je geconcentreerd kan doorwerken. Een administratief bediende die aan een kantooreiland werkt, kan er dan weer voor kiezen om twee dagen per week extra vroeg te starten zodat hij in alle rust kan werken.
De vierde en laatste manier om aan job crafting te doen is het cognitief craften. Deze vorm van job crafting is in tegenstelling tot de andere drie vormen niet zichtbaar voor anderen. Zowel bij taak craften als bij relationeel en contextueel craften ga je je werk namelijk ook echt fysiek veranderen en is dit dus ook zichtbaar voor anderen. Bij cognitief craften treedt er daarentegen een mentale verandering op. Je gaat anders tegen je werk aankijken en er een andere betekenis aan geven. Denk bijvoorbeeld aan een poetsvrouw die na het ramen lappen bij zichzelf denkt “zo, nu kan de zon weer binnen”. Zij zal haar werk met meer voldoening en plezier doen dan de poetsvrouw die haar werk omschrijft als “het opruimen van andermans rommel”. Een medewerker van de personeelsdienst die zijn job niet ziet als louter papierwerk en het invullen van tabelletjes maar als een manier om ervoor te zorgen dat alle personeelsleden van het bedrijf krijgen waar ze recht op hebben, doet eveneens aan cognitief craften.
Het gesprek aangaan met je baas
Job crafting is een vrij nieuwe term maar in werkelijkheid doe je vaak al aan job crafting zonder het zelf te beseffen. Zelfs wanneer je dezelfde functie en een identiek takenpakket als je collega krijgt, zal je na een tijdje opmerken dat jullie er elk je eigen invulling aan hebben gegeven. Je collega is bijvoorbeeld wat introverter en geeft de voorkeur aan telefoongesprekken met collega’s terwijl jij juist opleeft bij sociaal contact en je er een gewoonte van maakt om bij vragen of problemen even binnen te springen in het kantoor van de betreffende collega. Wanneer jullie aan een complexe taak bezig zijn, zie je dan bijvoorbeeld weer dat jij je even terugtrekt in een gesloten bureau terwijl je collega met een koptelefoon op de oren vrolijk verder werkt aan het kantooreiland of vice versa. Misschien ben jij of een andere collega binnen je team ook steeds degene die als spreekbuis of vertrouwenspersoon optreedt en doe je dit niet omdat het je gevraagd wordt maar wel omdat je het graag doet.
Wil je echter volop aan de slag gaan met de hierboven beschreven manieren van job crafting dan is het natuurlijk wel nodig dat je hierover eerst het gesprek aangaat met je leidinggevende/werkgever. Je kan dit bijvoorbeeld doen tijdens het jaarlijkse functioneringsgesprek maar je hoeft uiteraard geen jaar te wachten om hierover een gesprek te vragen.
Als voorbereiding op het gesprek met je baas kan je voor jezelf alvast nadenken over jouw antwoorden op de volgende vragen:
Wat kan ik goed?
Wat doe ik graag? Welke taken vind ik het leukst om te doen? Welke taken geven me energie en/of voldoening?
Wat vind ik minder leuk aan mijn werk? Welke taken kosten me energie? Wat vind ik vervelend om te doen?
Wat zijn mijn sterke punten?
Zet ik mijn sterke punten (genoeg) in tijdens mijn werk?
Wat heb ik nodig om mijn sterke punten nog meer in te zetten tijdens mijn werk?
Heb ik nog talenten die ik op dit ogenblik niet gebruik in mijn job?
Wat kan ik nog niet zo goed? Op welke punten wil ik mezelf verbeteren?
Welke kennis en/of vaardigheden heb ik nodig om mijn functie beter te kunnen uitoefenen? Wat moet ik nog bijleren? Wie kan me daarbij helpen?
Wat zijn mijn professionele ambities? Wat voor een werknemer wil ik zijn? Wat wil ik over één of vijf jaar bereikt hebben? Wat kan ik doen om dit te bereiken? Wat wil ik doen om dit te bereiken?
Wat zijn mijn jobwensen? Wat is voor mij belangrijk in mijn werk?
Ben ik gelukkig in mijn huidige job? Voldoet mijn functie nog aan mijn verwachtingen? Komt het werk dat ik doe nog overeen met wat ik wil doen? Zijn er dingen die ik veranderd zou willen zien in mijn werksituatie?
Hoe ziet mijn droomjob er uit? Welke eigenschappen heeft die droomjob? Bevat mijn huidige werk al een of meer van die eigenschappen? Kan ik iets doen om ervoor te zorgen dat mijn huidige werk een paar van die eigenschappen krijgt?
Wil ik in de (verre of nabije) toekomst een andere functie opnemen in het bedrijf? Wat zou ik moeten kennen en kunnen om die nieuwe functie goed uit te voeren? Ben ik bereid om dit te leren? Hoe zal ik die leerperiode combineren met mijn bestaande takenpakket?
Hoe verloopt de relatie met mijn leidinggevende? Is het voor mij voldoende duidelijk wat mijn en zijn verantwoordelijkheden zijn? Voel ik me voldoende gewaardeerd en gerespecteerd door mijn leidinggevende? Zijn er meningsverschillen die onze samenwerking bemoeilijken?
Zoals je waarschijnlijk wel al gemerkt hebt, zijn dit geen oppervlakkige vragen die je in 1-2-3 beantwoordt dus neem er ruimschoots je tijd voor om ze te beantwoorden. Ik raad je ook aan om je antwoorden in een schriftje te noteren en dat mee te nemen naar het gesprek met je baas. Het geeft je een extra houvast en helpt je bij het verwoorden van je ideeën en gedachten. Let er tenslotte ook op dat je in al je enthousiasme vanuit je passie of interesses niet te veel extra taken gaat opnemen waardoor je in tijdnood raakt of net meer stress krijgt want dat is uiteraard het omgekeerde van wat je wil bereiken.
Leestip
Ben je na dit artikel helemaal enthousiast geworden over job crafting en wil je er graag meer over weten? Lees dan eens het boek “Mooi werk” van Mark van Vuuren en Luc Dorenbosch. De auteurs omschrijven dit boek zelf trouwens als een boek voor mensen die werk willen maken van hun baan als een manier van leven in plaats van een maandag-tot-vrijdag-manier van doodgaan en dat kan wel tellen als statement.
©ziel&zo2022
Comments