Denk je bij het woord filosoof steevast aan bekende mannelijke denkers zoals Plato en Socrates? Als je antwoord ja is, dan ben je zeker en vast niet de enige. Zelf had ik er tot voor kort ook geen idee van dat er in het oude Griekenland ook invloedrijke vrouwelijke filosofen leefden. Een van hen was Hipparchia van Maroneia en zij speelt ook de hoofdrol in de blogpost van vandaag.
Een uitzonderlijke vrouw
Hipparchia was een van de eerste vrouwelijke filosofen wat van haar sowieso al een uitzonderlijke vrouw maakt maar het feit dat zij op dat moment de enige vrouwelijke filosoof in het oude Griekenland en Rome was en in die tijd dus al als vrouw op gelijke voet stond met mannen, maakt haar nog meer bijzonder. Dit laatste is overigens ook de reden waarom men Hipparchia als de eerste bevrijde vrouw ter wereld beschouwt. En dat bedoel ik niet alleen figuurlijk maar ook letterlijk. In die tijd moesten Griekse vrouwen in de stadsstaten namelijk in het huis blijven en was de publieke ruimte verboden terrein voor hen.
Luxeleventje vs. idealen
Hipparchia was de dochter van een aristocratische familie uit Maroneia. Ze stond op het punt om uitgehuwelijkt te worden aan een rijke man wiens familie heel wat zilvermijnen bezat maar dan leert ze via haar broer de straatarme filosoof Crates kennen. Crates geeft in Athene les onder een olijfboom en de leergierige Hipparchia is zo onder de indruk van zijn ideeën en filosofie dat ze zich met een nepbaard als man vermomt zodat ze zelf ook kan deelnemen aan de debatten met Crates.
Hipparchia raakt helemaal in de ban van de denkbeelden en levenswijze van Crates waardoor ze er ook steeds meer van overtuigd raakt hoe leeg het luxeleventje is dat haar familie voor haar heeft uitgestippeld. Hierdoor besluit ze om tegen de stroom in te gaan en voor haar idealen te kiezen. Ze wijst haar rijke verloofde op de vooravond van hun huwelijk dan ook af om vervolgens te trouwen met Crates die een zwerversbestaan leidt.
Minimalistische levensstijl
Hipparchia was net als haar man Crates een fervente aanhanger van de Cynische school. Laat je echter niet op het verkeerde spoor zetten door die naam. Het woord cynisch betekent in het Oudgrieks namelijk “honds”. De reden voor deze benaming is dat de Cynici een erg sobere en minimalistische levensstijl hadden. Ze hadden bijvoorbeeld geen bezittingen, waren armoedig gekleed en sliepen vaak buiten. Omdat ze een zwervend bestaan leidden en volgens de natuur leefden, bedelden ze ook voor hun basisbehoeften. In de ogen van de oude Grieken leefden ze dan ook als honden waardoor ze de omschrijving “honds” opgeplakt kregen.
Dat de Cynici zo sober leefden, had echter te maken met het feit dat ze anders naar de wereld keken en algemene normen en waarden in vraag stelden om zo mensen te helpen een beter leven te leiden. De meeste mensen jagen namelijk de verkeerde dingen na. Ze denken dat het geluk in een groter huis of hogere functie zit maar op die manier komen ze in een bodemloze put terecht want hoeveel je ook bezit of bereikt hebt, er is altijd nog meer te wensen. Of anders gezegd: hoe meer je hebt, hoe meer je wil hebben maar dat maakt je niet per se gelukkiger. Integendeel zelfs: wie aan weinig genoeg heeft, is vaak gelukkiger dan iemand die voortdurend naar meer streeft. Vandaar dus de minimalistische levensstijl van de Cynici.
Meer lezen over Hipparchia
Ben je nieuwsgierig naar het levensverhaal van Hipparchia maar heb je geen zin om je door ingewikkelde filosofische teksten te worstelen? Lees dan eens de beeldroman “De filosoof, de hond en de bruiloft” van Barbara Stok.
©ziel&zo2022
Comments