Een hoogleraar filosofie begint zijn college voor een groep studenten. Zonder iets te zeggen pakt hij uit zijn rugzak een grote, lege glazen pot en zet deze op zijn lessenaar. Vervolgens haalt hij ook een zak met keien tevoorschijn en vult daarmee de pot tot aan de rand. Dan vraagt hij de studenten of zij vinden dat de pot nu helemaal gevuld is. De studenten zeggen allemaal: “Ja.”
De hoogleraar haalt vervolgens een zak met kiezels uit zijn rugzak en laat deze langzaam in de pot lopen. Ze rollen tussen de open plekjes die tussen de grote keien zitten. Hij schudt nog even met de pot en doet er nog wat kiezels bij zodat die tot de rand is gevuld. Opnieuw vraagt hij aan de studenten of de pot nu helemaal gevuld is. Weer beamen de studenten dat de pot nu helemaal vol is.
Dan pakt de hoogleraar een zak met zand. Hij giet de zak rustig leeg in de pot met keien en kiezels. Het zand kruipt in alle kleine gaatjes en vult de glazen pot helemaal op. Weer vraagt de hoogleraar aan de studenten of ze vinden dat de pot helemaal vol is. Ze knikken een beetje lacherig van wel.
Van onder de lessenaar haalt de hoogleraar dan als laatste 2 koppen koffie tevoorschijn. Hij zet ze op de lessenaar en giet vervolgens de kopjes voorzichtig één voor één leeg in de pot met keien, kiezels en zand. De koffie loopt weg in de ruimte tussen het zand. De studenten beginnen te lachen.
Toen het weer rustig was in de collegezaal vroeg de professor: “welke grote waarheid laat dit experiment ons zien?” De moedigste student uit de zaal antwoordde: “het laat zien dat onze agenda nooit zo gevuld is als we denken en dat er, als we echt willen, nog altijd wel wat tijd is voor meer afspraken en meer activiteiten.” De professor schudde echter het hoofd en zei: “nee, daar gaat het niet om. De grote waarheid die in dit experiment schuilt, is het volgende: als je niet eerst de grote stenen in de pot doet dan krijg je ze er achteraf nooit meer in. Zie deze pot als een metafoor voor jouw leven. De keien zijn de belangrijkste dingen in je leven: je familie, je kinderen, je gezondheid en je favoriete bezigheden waar je erg aan hecht. Het zijn de zaken die ervoor zorgen dat - ook als er verder niets meer in je leven zou zijn - jouw leven toch gevuld zou zijn. De kiezels zijn de andere zaken die betekenis voor je hebben maar die toch van minder waarde zijn dan de eerder genoemde. Het gaat dan bijvoorbeeld over dingen zoals je werk, je huis, je auto of je fiets. Het zand tenslotte staat voor alle kleine dingen die in het dagelijks leven op je afkomen. Je hebt daarnet gezien hoe er geen plek meer is voor de kiezels of de keien wanneer je de pot eerst met zand vult maar dat geldt ook voor je eigen leven. Als je al je tijd en energie laat weglopen met de kleine dingen die op je pad komen, dan is er dus geen ruimte meer voor de zaken die werkelijk betekenis voor je hebben.”
Toen de professor uitgesproken was, bleef het een poosje stil. Dan steekt een van de studenten een hand op en vraagt hoe de koffie in dat verhaal past. De professor glimlacht en zegt: “ik ben blij dat je dit vraagt. Het laat zien dat – hoe vol je leven ook lijkt te zitten – er altijd een gaatje te vinden is voor een kop koffie met je partner, goede vrienden of collega’s!”
Keien, kiezels en zand
Dit verhaaltje over de lege pot met keien, kiezels en zand is ook gekend onder de naam “pickle jar theorie” en wordt vaak aangehaald wanneer het over timemanagement gaat. Stephen Covey schreef bijvoorbeeld al in 1989 over deze theorie in zijn boek “The 7 habits of highly effective people” om zijn boodschap “belangrijke dingen eerst” te illustreren.
Wanneer je je pot eerst vult met zand waarop vervolgens alle kiezelsteentjes komen te liggen waardoor de pot al bijna helemaal vol zit en er nog amper keien bij kunnen, ben je namelijk allesbehalve productief bezig. Wie zijn werkdag op deze manier vult, laat zich immers veelal leiden (en afleiden) door onbenullige taken (het zand). Wanneer deze afgehandeld zijn, ga je je vervolgens bezighouden met taken die op zich wel af moeten maar die je eventueel ook op een ander moment kan doen – of die net zo goed door iemand anders gedaan kunnen worden (de kleine kiezelsteentjes). Ingeval er hierna dan toch nog tijd over is, ga je je tenslotte nog bezighouden met de belangrijkste dingen die je die dag moest doen (de grote keien).
Als je op deze manier tewerk gaat, prop je je dag met andere woorden vol met allerlei onbelangrijke zaken waardoor je geen tijd meer hebt voor de belangrijke zaken. Wanneer je je pot echter in omgekeerd volgorde vult (dus eerst de keien, daarna de kiezelsteentjes en pas als allerlaatste het zand toevoegen) eindig je je werkdag met een heel ander resultaat. Je gaat je dan in eerste instantie bezighouden met die dingen die je vandaag echt moet doen waarrond je dan alle andere taken en klusjes omheen plant. Alle emails, telefoontjes, sociale mediaberichten, whatsappjes etc (het zand) vinden dan hun weg hiertussen.
Van timemanagementtool naar lifecoachingstool
Hoewel de pickle jar theorie vooral gebruikt wordt voor timemanagement en het indelen van je werkdag, is het ook een waardevolle metafoor die je in je dagelijks leven kan gebruiken om je leven te leiden op een manier die ervoor zorgt dat je tijd overhoudt in plaats van tijd te kort te hebt voor wat er echt toe doet.
De pickle jar theorie kan je ook helpen om (terug) zin en betekenis aan je leven te geven. Wanneer je je alleen nog maar bezig houdt met kiezels, zand en koffie dan glijdt de ene dag als vanzelf over in de andere. Op zich is dat heel relaxed en aangenaam maar het zal je na verloop van tijd ook onrustig maken en je zal merken dat er iets in jou begint te roepen. Dit keer is dat echter geen innerlijke criticus die je al roepend wijst op al je tekortkomingen of alles wat je verkeerd doet maar een roepend stemmetje dat je duidelijk maakt dat je van je pad afdwaalt en dat je je niet bezig houdt met de dingen die echt belangrijk zijn voor jou.
Wil je graag zelf de pickle jar theorie als lifecoachingstool gaan gebruiken voor jouw eigen leven? Onderstaande vragen kunnen je alvast op weg helpen:
Wat zijn mijn grote keien? Kijk hiervoor eens naar je persoonlijk, professioneel en maatschappelijk leven: wat zijn hierin de dingen waar je écht blij van wordt, de dingen die je écht vervullen? Welke dingen maken je op een diep niveau blij en dankbaar als je ermee bezig bent? Bij welke dingen voel je de energie door je stromen? En zijn deze dingen allemaal even belangrijk voor je of is er iets wat er duidelijk uitspringt en belangrijker is dan al het andere?
Wat zijn mijn kleine kiezelstenen? Welke concrete doelstellingen horen bij de dingen die ik als keien heb aangeduid? Wanneer je je gezin als belangrijkste kei hebt aangeduid, kan een van je doelstellingen bijvoorbeeld zijn: “ik wil er voor mijn kinderen zijn wanneer ze van school thuiskomen en dit zolang ze naar de lagere en middelbare school gaan” .
Klopt mijn antwoord op de vorige vragen met de aandacht, ruimte, tijd en energie die ik aan deze dingen besteed? Komen ze allemaal aan bod op de manier waarop ik het zou willen? Klopt het met de manier waarop ik leef? Of laat ik taken en opdrachten die vanzelf op mijn pad verschijnen (meestal omdat anderen ze me opleggen of het van me verwachten) de overhand nemen waardoor mijn pot vooral gevuld is met zand?
Nog een kleine opmerking alvorens je aan deze oefening begint: de antwoorden die je op bovenstaande vragen geeft, zijn niet in steen gebeiteld. Ze kunnen (en zullen) veranderen doorheen je leven. Ik raad je daarom ook aan om bij elke nieuwe levensfase die je ingaat (of wanneer er zich grote veranderingen in je leven voordoen) deze oefening te herhalen. Of doe net als ik en geef deze oefening een vaste plek in je planner zodat je hem kan gebruiken bij je december-eindejaarsreflectie en het bepalen van je intenties voor het nieuwe jaar.
©ziel&zo2025
Commentaires