Wat als … Stel dat … Had ik maar … Hoe zou het geweest zijn als … Het zijn gedachten die vroeg of laat in ieders hoofd opduiken. Nadenken over het verleden of de toekomst hoeft echter geen probleem te zijn. Integendeel zelfs. Weten waar je vandaan komt, lessen trekken uit het verleden, weten welke richting je uit wil en wat je wil bereiken is juist heel zinvol. Wanneer je hoofd echter voortdurend een heksenketel van borrelende zorgen en piekergedachten is en je veel tijd verspilt aan nadenken over dingen uit het verleden of over wat misschien ooit eens een keer zou kunnen gaan gebeuren, is de zinvolheid ver te zoeken. Al die mentale tijdreizen naar het verleden en de toekomst maken je bovendien ook onrustig, melancholisch, verdrietig en angstig voor wat komen gaat. En daardoor mis je vaak de geluksmomenten die in het hier en nu voor het grijpen liggen.
Cirkeltjes lopen in je hoofd
Eigenlijk is piekeren niets anders dan jouw mind die blijft hangen bij dingen uit het verleden of de toekomst en die jou vervolgens trakteert op eindeloze herhalingen van die gedachtenfilm. Wat echter niets oplost en jou ook heel wat kostbare tijd en energie kost.
Witte ijsberen
Maar hoe breng je die interne piekermolen dan tot stilstand? De eerste reactie van veel mensen is om hun piekergedachten proberen weg te duwen. Maar hoe meer je je best doet om ergens niet aan te denken, hoe groter de kans dat je er juist nog meer aan gaat denken. Stel dat ik je bijvoorbeeld vraag om de volgende vijf minuten niet aan een witte ijsbeer te denken. De kans is groot dat je nu pas echt aan witte ijsberen denkt en ze niet meer uit je hoofd krijgt.
Wat wel helpt
Je piekergedachten wegduwen heeft dus het omgekeerde effect. Wat op zo’n moment echter wel helpt, is om de pauzeknop in te drukken en stil te staan bij het hier en nu. Dat kun je bijvoorbeeld doen door je aandacht te richten op wat je zintuigen op dit moment waarnemen. Wat hoor je op dit ogenblik? Wat zie je? Wat voel je?
Terwijl ik dit schrijf hoor ik bijvoorbeeld een draaiende motor van een auto die voor de deur staat, de stem van de buurvrouw en mijn tikkende vingers op het toetsenbord. Wanneer ik om me heen kijk, zie ik een kamerplant op de kast, een glas water op tafel en de zwarte batterijoplader van mijn laptop. Ik voel op dit moment ook jeuk aan mijn rechterknie en spanning in mijn nek en rug.
Zoals je ziet, vel ik geen enkel oordeel over hetgeen ik opmerk. Wat ik ervan vind, doet er nu even niet toe: het gaat er enkel om dat je aandachtig waarneemt wat er op dit ogenblik aanwezig is.
Wat nemen jouw zintuigen op dit ogenblik waar?
©ziel&zo2024