“Er is slechts één weg naar geluk en dat is op te houden met je zorgen maken over dingen waar je geen invloed op hebt”. Misschien denk je dat deze woorden uit de mond van een hedendaagse coach, spreker of auteur komen. Als dat zo is dan zit je er helaas enkele eeuwen naast want dit is een van de adviezen van Epictetus, een stoïcijns filosoof die in de eerste eeuw na Christus leefde.
Epictetus heeft zelf helaas geen geschriften nagelaten maar er zijn wel heel wat aantekeningen van zijn leerlingen bewaard gebleven en daaruit blijkt duidelijk dat zijn lessen vooral gevuld waren met praktische adviezen voor het dagelijks leven. En die adviezen zijn ook in 2023 nog steeds heel toepasselijk dus vandaag wil ik je graag wat meer vertellen over deze opmerkelijke figuur uit de stoïcijnse filosofie.
Van slaaf naar filosoof
Epictetus werd op jonge leeftijd als Griekse slaaf naar Rome gestuurd. Daar werkte hij in het huishouden van de secretaris van keizer Nero. Zijn meester merkte echter al snel op hoe intelligent Epictetus was en gaf hem daarom ook de toestemming om filosofie te gaan studeren bij een stoïcijnse filosoof.
Toen Epictetus na het overlijden van keizer Nero zijn vrijheid terugkreeg en dus niet langer een slaaf was, richtte hij zijn eigen stoïcijnse school op en ging hij zelf lesgeven aan anderen.
Richt je op datgene waar je invloed op hebt
Epictetus hield zich voornamelijk bezig met thema’s zoals integriteit, zelfdiscipline en persoonlijke vrijheid. De belangrijkste les van het stoïcisme draait echter om het onderscheid leren maken tussen dingen waar je wel invloed op hebt en dingen waar je geen invloed op hebt en je vervolgens uitsluitend te richten op die dingen waar je wel invloed op hebt.
Epictetus geloofde bijvoorbeeld dat alle externe gebeurtenissen door het lot werden bepaald en dat je hier dus geen enkele controle of invloed op hebt. Het gaat dan bijvoorbeeld over de dood van een geliefde of het verlies van je baan maar eigenlijk valt alles wat geen gevolg is van je eigen acties onder de categorie externe gebeurtenissen.
Epictetus raadt daarom aan om je enkel te richten op interne gebeurtenissen. Hier heb je namelijk wel controle en invloed op. Het gaat dan bijvoorbeeld over je meningen en opvattingen, je houding en reacties, de doelen die je jezelf stelt en de dingen die je wil en die je op je wensenlijstje zet. Of anders gezegd: je kan niets veranderen aan de feiten of aan datgene wat je overkomen is maar je kan je reactie op die gebeurtenis, hoe jij ermee omgaat en welk verhaal je eraan koppelt wel veranderen. In plaats van de wereld te veranderen, verander je dus jezelf.
Enkele bekende citaten van Epictetus
Het werk van Epictetus bevat een heel arsenaal aan allerlei praktische lessen en adviezen voor het dagelijks leven maar ze allemaal bespreken zou een werk van wel heel erg lange adem zijn dus wil ik deze blogpost graag afsluiten met enkele citaten van Epictetus die anno 2023 nog net zo bruikbaar zijn als 2000 jaar geleden.
Geef me de moed te accepteren wat niet in mijn vermogen ligt, de kracht om alles te doen wat in mijn vermogen ligt en de wijsheid om het onderscheid tussen die twee te maken.
De sleutel is om in het gezelschap te zijn van mensen die je aanmoedigen, die het beste in je naar boven halen.
Mensen raken niet van streek door de gebeurtenissen maar door de manier waarop ze tegen die gebeurtenissen aankijken.
De meningen en problemen van andere mensen kunnen besmettelijk zijn. Saboteer jezelf niet door onbewust negatieve en onproductieve houdingen aan te nemen door je omgang met anderen.
©ziel&zo2023
Comments