Wanneer het over meditatie en spiritualiteit gaat, komt vroeg of laat ook het Boeddhisme ter sprake. Toch weten weinig mensen echt waar deze religie om draait. In dit artikel vertel ik je daarom wat meer over deze intrigerende levensbeschouwing.
Siddharta Gautama
Het Boeddhisme is vernoemd naar Boeddha wat zoveel betekent als “de verlichte”. Boeddha werd ongeveer 2500 jaar geleden in India geboren als Siddharta Gautama.
Siddharta groeide op in rijkdom maar ondanks alle luxe en weelde voelde hij zich van binnen leeg. Hij volgde daarom les bij verschillende religieuze leraren die hem leerden mediteren. Geen van al deze leraren hielp hem echter om het geluk te vinden dat hij zocht. Pas nadat hij zich jarenlang had teruggetrokken in eenzaamheid vond hij de oplossing voor zijn lijden en de weg naar blijvend geluk.
Handvaten om te leren omgaan met menselijke pijn
Zoals de naam al zegt, is het Boeddhisme dus de leer van de Boeddha. En in die leer ligt de focus op het inzicht krijgen in en het leren omgaan met menselijk leed.
Met “lijden” bedoelen boeddhisten overigens niet alleen lichamelijke pijn maar letterlijk alles wat we moeilijk, problematisch of frustrerend vinden in het leven. Denk bijvoorbeeld aan de dood van een geliefde of het feit dat er ook aan plezier en goede dingen een eind komt. Stress en gevoelens zoals wanhoop, angst, ontevredenheid, onzekerheid en verdriet zijn eveneens voorbeelden van lijden.
De vier nobele waarheden
Niet alle Boeddhisten beleven hun geloof op exact dezelfde manier maar er zijn wel vier basisprincipes die elke Boeddhist deelt. Men noemt deze principes de vier nobele waarheden:
Er is lijden en ontevredenheid in het leven
Er is een oorzaak voor dit lijden: begeerte/verlangens (het gevoel van “als ik … en … heb, zal ik gelukkig zijn en wensen zoals “ik wil goed zijn, ik wil meer geld hebben, ik wil …”)
Er is een einde aan dit lijden mogelijk
Er is een weg die hiernaartoe leidt: het achtvoudige pad
Het nobele achtvoudige pad
Het achtvoudige pad is de weg die naar verlichting leidt. Dit pad bestaat uit 8 leefregels maar het is niet zo dat je per se bij stap 1 moet beginnen en zo verdergaan naar stap 8. Elke stap kan immers het begin zijn van de weg naar verlichting.
De acht te volgen stappen zijn:
Juist inzicht
Juist voornemen
Juist spreken
Juist handelen
Juist levensonderhoud
Juiste inzet
Juiste opmerkzaamheid
Juiste concentratie
JUIST INZICHT
Juist inzicht gaat over een juist inzicht hebben in wat lijden is en wat de oorzaak van het lijden is. Of anders gezegd: vaststellen dat jouw manier van kijken naar de werkelijkheid niet klopt.
JUIST VOORNEMEN
Hiermee bedoelt men dat je de juiste motivatie moet hebben om dit pad te volgen. En om die motivatie te ontwikkelen, heb je welwillendheid, liefdevolle vriendelijkheid, geweldloosheid, harmonie en compassie en het vermijden van egoïsme nodig.
JUIST SPREKEN
Je gebruikt geen harde woorden of grove taal, je verkondigt geen leugens of kletspraat, je doet niet aan laster en je zaait geen tweedracht tussen mensen of groepen.
Eigenlijk betekent deze regel dus dat je niet over koetjes en kalfjes praat, dat je niet roddelt en dat je niet vloekt. En dat maakt van juist spreken een heel moeilijke leefregel om te volgen. Niet liegen betekent overigens ook dat je geen leugentjes om bestwil vertelt.
Deze regel is bovendien op alle vormen van communicatie van toepassing dus ook non-verbale en schriftelijke communicatie. Giftige gedachten hebben en jezelf voor de gek houden is dus ook not done.
JUIST HANDELEN
Juist handelen betekent dat je geen levende wezens kwaad doet. Men spreekt in deze context ook wel over niet doden, niet stelen en geen seksueel wangedrag (zoals vreemdgaan en seksueel misbruik) vertonen.
Dit lijken op het eerste zicht supermakkelijke regels om na te leven maar wist je dat het bij “niet doden” ook gaat over het niet doden van dieren en zelfs insecten? Dat betekent dus dat je de mug die je net nog geprikt heeft, niet met een vliegenmepper te lijf gaat en dat je bij het zien van een mier je voeten behoedzaam neerzet zodat je er niet op trapt.
De “niet stelen” leefregel gaat eveneens veel verder dan je op het eerste zicht zou denken. Eigenlijk kan je deze leefregel beter vertalen als “niet nemen wat niet gegeven is”. Het beperkt zich overigens ook niet tot materiële dingen. Je moet dus niet alleen respect hebben voor de tastbare eigendom van anderen maar ook voor hun persoonlijke ruimte en tijd. Zinloos iemands tijd verdoen is met andere woorden een no-go.
JUIST LEVENSONDERHOUD
In een juist levensonderhoud voorzien betekent volgens de leer van Boeddha dat je niet in wapens, slaven, levende wezens, vergif of drugs handelt. Verder betekent het ook dat je gezond leeft en dat je geen alcohol of drugs gebruikt.
JUISTE INZET
Met juiste inzet bedoelt men nadenken voordat je iets doet, positief denken en slechte gedachten vermijden.
JUISTE OPMERKZAAMHEID
Door de juiste aandacht kan je ervoor zorgen dat je slechte gedachten vermijdt en positieve gedachten vasthoudt. Dit kan je bijvoorbeeld doen door mindfulness toe te passen.
JUISTE CONCENTRATIE
Deze stap betekent dat je gaat mediteren en dat je je zo de andere 7 principes eigen maakt.
Als je actief tijd en energie in deze principes investeert, bewandel je dus het pad naar de verlichting en leer je jezelf te verlossen van lijden.
Geen blind geloof
Als er 1 ding is wat er in het Boeddhisme niet gewaardeerd wordt dan is het wel blind geloof. Of om het in de woorden van de Boeddha zelf te zeggen:
Accepteer geen van mijn woorden op geloof, alleen omdat ik ze gezegd heb. Wees als een koper van goud die het product snijdt, brandt en kritisch onderzoekt op echtheid. Accepteer alleen wat na onderzoek bruikbaar en heilzaam is in je leven.
Meer weten?
Het Boeddhisme gaat uiteraard nog veel dieper dan hetgeen ik in dit artikel schreef. Als je geïntrigeerd bent en graag meer wil weten over deze fascinerende religie dan kan ik je onderstaande boeken van harte aanbevelen:
Het Boeddhisme eenvoudig uitgelegd (Nathalie Chassérau)
Boeddhisme (Sjoerd de Vries)
Boeddhisme in alle eenvoud (Steve Hagen)
Boeddhisme in het dagelijks leven (Yeshe Losal)
Een kleine inleiding in het Boeddhisme (Edel Maex)
©ziel&zo2022
Comments